RUIRU 11

Charakterystyka ogólna

Ruiru 11 to kompaktowa, wysokoplenna odmiana kawy opracowana w Kenii, zaprojektowana z myślą o intensywnej uprawie i zmniejszeniu strat spowodowanych chorobami i szkodnikami. Zawdzięcza swoją nazwę stacji badawczej w Ruiru, gdzie została stworzona.

Geneza i cel hodowli

Ruiru 11 powstała jako odpowiedź na epidemię choroby owocu kawowca (CBD), która w 1968 roku doprowadziła do utraty 50% produkcji kawy w Kenii. Kryzys ten zmobilizował badaczy do działania. W latach 70. rozpoczęto intensywny program hodowlany, mający na celu stworzenie odmiany odpornej na CBD.

Ruiru 11 została oficjalnie wprowadzona w 1985 roku. Głównym celem hodowców było połączenie kompaktowego wzrostu umożliwiającego gęste nasadzenia z wysoką jakością filiżanki, typową dla wysokich odmian afrykańskich.

Rodowód i selekcja

Tworzenie Ruiru 11 polegało na krzyżowaniu wielu odmian rodzicielskich, by stworzyć tzw. złożony mieszaniec (complex hybrid), łączący najlepsze cechy poszczególnych przodków.

  • Rodzic męski (wysoki wzrost):
    Odporność na CBD: Rume Sudan, linie Hybrydy Timoru, K7
    Wysoka jakość filiżanki: N39, SL28, SL34, Bourbon
  • Rodzic żeński (kompaktowy wzrost):
    Zapewnia niewielki rozmiar rośliny oraz dodatkową odporność na CBD i rdzę kawowca
    Wybrane linie Catimor (Caturra × Hybryda Timoru), m.in. Catimor 129

Ostateczna krzyżówka pomiędzy wysokim rodzicem męskim a kompaktowym rodzicem żeńskim dała odmianę Ruiru 11, łączącą niewielki rozmiar, odporność na choroby i wysoką plenność.

Rozmnażanie i dystrybucja

Ruiru 11 rozmnażana jest przez kontrolowane zapylanie ręczne: rośliny mateczne są zapylane pyłkiem z linii ojcowskich, co prowadzi do powstania pierwszego pokolenia mieszańców (F1). Uzyskane nasiona zawierają różnorodne, ale spójne genetycznie rodzeństwo – tzw. odmianę kompozytową, która trafia do plantatorów.

Wyzwania

Ponieważ produkcja nasion Ruiru 11 wymaga ręcznego zapylania, trudno jest zaspokoić zapotrzebowanie rynkowe na tę odmianę. Mimo to Ruiru 11 pozostaje jedną z najważniejszych odmian komercyjnych w Kenii ze względu na swoje zalety uprawowe i odporność na choroby.