Charakterystyka ogólna
Ruiru 11 to kompaktowa, wysokoplenna odmiana kawy opracowana w Kenii, zaprojektowana z myślą o intensywnej uprawie i zmniejszeniu strat spowodowanych chorobami i szkodnikami. Zawdzięcza swoją nazwę stacji badawczej w Ruiru, gdzie została stworzona.
Geneza i cel hodowli
Ruiru 11 powstała jako odpowiedź na epidemię choroby owocu kawowca (CBD), która w 1968 roku doprowadziła do utraty 50% produkcji kawy w Kenii. Kryzys ten zmobilizował badaczy do działania. W latach 70. rozpoczęto intensywny program hodowlany, mający na celu stworzenie odmiany odpornej na CBD.
Ruiru 11 została oficjalnie wprowadzona w 1985 roku. Głównym celem hodowców było połączenie kompaktowego wzrostu umożliwiającego gęste nasadzenia z wysoką jakością filiżanki, typową dla wysokich odmian afrykańskich.
Rodowód i selekcja
Tworzenie Ruiru 11 polegało na krzyżowaniu wielu odmian rodzicielskich, by stworzyć tzw. złożony mieszaniec (complex hybrid), łączący najlepsze cechy poszczególnych przodków.
-
Rodzic męski (wysoki wzrost):
Odporność na CBD: Rume Sudan, linie Hybrydy Timoru, K7
Wysoka jakość filiżanki: N39, SL28, SL34, Bourbon
-
Rodzic żeński (kompaktowy wzrost):
Zapewnia niewielki rozmiar rośliny oraz dodatkową odporność na CBD i rdzę kawowca
Wybrane linie Catimor (Caturra × Hybryda Timoru), m.in. Catimor 129
Ostateczna krzyżówka pomiędzy wysokim rodzicem męskim a kompaktowym rodzicem żeńskim dała odmianę Ruiru 11, łączącą niewielki rozmiar, odporność na choroby i wysoką plenność.
Rozmnażanie i dystrybucja
Ruiru 11 rozmnażana jest przez kontrolowane zapylanie ręczne: rośliny mateczne są zapylane pyłkiem z linii ojcowskich, co prowadzi do powstania pierwszego pokolenia mieszańców (F1). Uzyskane nasiona zawierają różnorodne, ale spójne genetycznie rodzeństwo – tzw. odmianę kompozytową, która trafia do plantatorów.
Wyzwania
Ponieważ produkcja nasion Ruiru 11 wymaga ręcznego zapylania, trudno jest zaspokoić zapotrzebowanie rynkowe na tę odmianę. Mimo to Ruiru 11 pozostaje jedną z najważniejszych odmian komercyjnych w Kenii ze względu na swoje zalety uprawowe i odporność na choroby.
